این مقدمه گنجایش گستـره عظیـم آثـار و عبـارات مربوط به ماهیت مسلم روحی نوع بشر یا ترس ها و عذابی را كه در نتیجه ناشناس ماندن نیازهای روحی علیرغم ذكر مكرر آنها رخ می‌دهد ندارد.
الدوس هاكسلی در فلسفه جاودانی چنین می‌گوید :
”این واقعیت را نمی‌توان انكار كرد كه هدف نهایی انسان دانش و شناخت شهودی خداوند است و كلیه قواعد و دستورالعمل های فلسفه جاودانی در این مورد با یكدیگر توافق دارند كه هر انسانی باید به آن برسد و احتمالاً به طریقی به این هدف دست خواهد یافت. “ (19،صفحه 154) .
« جیمز و . فولر» (1981) ، به بررسی راه های متفاوتی كه انسان ها  به دنبال رضایت روحی بوده‌اند تا به زندگی خود معنا، هدف و ارزش بخشیده و به ایمان دست یابند می‌پردازد و به این نكته توجه دارد كه این جستجو همگانی بوده و از فطرت آنان نشأت می‌گیرد.
استانیسلا و گروف، شخصیتی ارزشمند در روانشناسی Transpersonal و انسانی، در كتاب فراسوی مغز تولد، مرگ، و تعالی در روان درمانی (1985) می‌نویسد:
”به نظر می‌رسد اساسی‌ترین مشخصه افراد الكلی و معتاد و عمیق‌ترین انگیزه آنان برای مصرف مواد مسكر و مخدر، نیاز و اشتیاق مفرط برای تجربه نعمت وحدت یكپارچه است.“ (ص 267).
 در سمینـاری آمـوزشـی در لـوس‌آنجلـس، در فـوریـــه 1987، گـــروف در مورد پذیرش “ego death” به عنوان بخش و جزئی ضروری از تجربه های متحول كننده و متعالی سخن گفت و “ego death” را با “ « به آخر خط رسیدن در AA» برابر دانست.
نخستین كتابی كه در مدت اقامت در بیمارستان و به دنبال تجربه‌ی روحانی ناگهانی، به دست بیل ویلسون رسید، كتاب « تنوع تجربیات مذهبی » نوشته ویلیام جیمز بود: ”تأثیر الكل بر انسان بی‌تردید ناشی از قدرت آن در برانگیختن قوای مزبور و عرفانی نهفته در طبیعت انسان است كه معمولاً ، از طریق حقایق تلخ و انتقادهای گزنده در طول عمر پاك، به جهان وارد شده است… نه از طریق شرارت محض… آگاهی ناشی از نئشگی، ذره‌یی از آگاهی عرفانی است.“ (1902) (67)

هدف اصلی این سخنان تایید این است كه انسان ها مخلوقاتی مقدس هستند، صاحب تأثیرات و نیروها و اشتیاق و آرزوهایی كه در سطوحی پایین‌تر یا فراتر از آگاهی عمل می‌كند. ‌وابستگی دارویی (الكلیسم، اعتیاد به مواد مخدر- و احتمالاً تمامی اشكال اعتیاد واقعی آن گونه كه در زبان لاتین addictus به معنای سپردن خود به قدرتی برتر بكار می‌رود) در اصل بیماری روحی و معنوی و مصرف الكل و سایر مواد شیمیایی اعتیاد آور تلاشی در جهت تكمیل رشد معنوی شخص و دستیابی به هشیاری و بیداری معنوی است.
مصرف مواد شیمیایی اعتیادآور تلاشی در جهت ارضای نیازهای روحی و معنوی از راههای غیرمعنوی می‌باشد و مستی و از خود بی‌خود شدن ناشی از آن مواد، جایگزینی بی‌مقدار و شیمیایی، برای بیداری معنوی یا تجربه روحانی است.
قوی ترین مدرك در حمایت از این موضوع كه وابستگی دارویی (اعتیاد)، اساساً یك بیماری روحی و معنوی می‌باشد، این حقیقت است كه مؤثرترین برنامه بهبودی یا درمان برای این بیماری یا اختلال بالینی، فقط یك برنامه معنوی و روحانی AA، دوازده قدم، یا به قول متخصصین خارج از انجمن یا افراد مددرسان  دوازده قدم درمانی است.
بیل ویلسون، بنیان‌گذار AA ، در نامه‌‌ای به كارل یونگ در سال 1961، نقش او را در ایجاد AA تایید كرده و از این بابت از او سپاسگزاری نموده است.
رولاند، مردی كه دكتر یونگ در سال های اولیه دهه 30 او را احتمالاً لاعلاج‌ترین بیمار الكلی محكوم به فنا تشخیص داد، مگر این‌كه خود را در فضا و محیطی معنوی مستغرق نماید و به نحوی در احساسات و اندیشه‌های خود تغییرات روحانی را تجربه كند - كه همان بیداری معنوی است – دقیقاً همین كار را از طریق پذیرش و وابستگی صادقانه مذهبی انجام داد كه در AA با رشد و وابستگی معنوی متفاوت شناخته می‌شود.
سپس رولاند این پیام را به مردی رساند كه به نوبه خود اصول و تجربیات بهبودی از بیماری الكلیسم (وابستگی دارویی) را به بیل ویلسون انتقال داد كه ترتیب وقایع به برنامه معنوی AA ختم شد. در پاسخ به نامه بیل ویلسون، كارل یونگ بنیان‌گذار رسمی و معنوی AA چنین نوشت : ”من دیگر خبری از رولاند.ه  نداشتم و اغلب با خود می‌اندیشیدم كه سرانجام او چه شد... اشتیاق او به الكل، در مقیاسی پایین تر با عطش روحانی و معنوی وجود ما برای تمامیت و یكپارچگی - به زبان قرون وسطایی- یگانگی با خداوند، هم سنگ و مترادف است. چگونه می‌توان چنین دریافت و اندیشه‌یی را به زبانی بیان كرد كه با زمان و عصر ما بیگانه نباشد؟ تنها راه صحیح و بر حق به سوی چنین تجربه‌ای، این است كه در جهان واقع برای شما رخ دهد و این تنها زمانی اتفاق می‌افتد كه در مسیری گام بردارید كه شما را به سوی درك و آگاهی والاتری هدایت می‌كند. ممكن است به واسطه لطف و محبت یا تماس و ارتباط صادقانه و شخصی با دوستان یا دانش و پرورش والای ذهن، فراسوی مرزهای عقل‌گرایی محض، به سوی این هدف هدایت شوید. از نامه شما چنین استنباط می‌كنم كه رولاند.ه راه دوم را برگزیده است، كه در چنین شرایطی، به وضوح بهترین راه بود.“. (67)
”من قویاً متقاعد شدم كه اصول پلید حاكم بر این جهان‌چنانچه با بینش مذهبی راستین یا دیوارهای دفاعی جامعه انسانی خنثی نگردد، نیازهای معنوی و روحانی ناشناخته را به نابودی می‌كشاند. شخص معمولی و عادی كه از حمایت بالا برخوردار نبوده و مطرود جامعه باشد در برابر قدرت اهریمنی كه به شكلی بجا و مناسب شیطان نامیده می‌شود، تاب نمی‌آورد. لیكن بكار بردن چنین كلمات و واژه‌هایی اشتباهات بسیاری را سبب می‌شود كه انسان تنها كاری كه می‌تواند انجام دهد ،كناره‌گیری و دوری جستن از آن ها در حد امكان است.“
این ها دلایلی است كه چرا من نتوانستم توضیح كافی و كاملی به رولاند.ه ارائه دهم و من در مورد شما این كار را انجام می دهم چرا كه از نامه معقول و صادقانه شما چنین نتیجه گرفتم كه شما به عقیده ونظری فراتر از شعارهای گمراه كننده كه معمولاً در مورد الكلیسم به گوش می‌رسد، دست یافته‌اید.“
همان طور كه می‌دانید « الكل » در لاتین به معنای Spiritus می‌باشد و شما همین واژه را برای والاترین تجربه مذهبی و نیز برای مهلك‌ترین سم به كار می‌برید. بنابراین دستور و قاعده موثر چنین است: Spiritus'
Contra  Spiritum (گریپواین  Grapevine ص 31).

مدتی است که معنویت و مذهب به عنوان منبعی برای درمان اعتیاد مورد بحث وبررسی قرار گرفته است هر چند که در واقع از حدود 70 سال قبل که انجمن الکلی های گمنام شکل گرفت، بحث نقش نیروی برتر در بهبودی از اعتیاد مطرح شد. بعد از موفقیت AA در درمان دو حادثه مهم رخ داد: (3و4و5)

1- شکل گیری انجمن های مشابه برای وابستگی های مشابه مثل NA  و...  
2-شکل گیری برنامه های ایمان مداری که کاملا براساس اعتقادات معتادان بیمار در هر محل طراحی شدند(مثل برنامه محمد.ک. قدیت که به عنوان مسئول بنیاد خدمات انسانی وبهداشتی اسلام در دیترویت امریکا، گروه بهبود یافتگان از الکل در شهر نیویورک، Calix Society، Alcoholics Victorious، Christians in Recovery ،Teen Challenge International USA و غیره)

مفهوم ایمان مداری (religious) در منابع مختلف کاملا متفاوت بیان شده است.حداقل مفاهیمی که دراین پژوهش‌ها مشترک است شامل:(9)

•    'relatedness' '
•    'transcendence'
•    Universality
•    Connectedness        
•    Helping
•    higher levels of Theism
•    Self-Transcendence-
•    . 'Meaning/purpose'
•    'wholeness (non-)religiousness'
•    'consciousness

ارتباط ایمان مداری (Religious) و تغییر رفتار در بسیاری از مطالعات مورد توجه واقع شده است. در این دیدگاه ابزارهای معنوی طبیعی به عنوان جایگزین ابزارهای مصنوعی (مواد مخدر) در زندگی معتاد مطرح می‌شود.تحقیقات بسیاری در رابطه با نقش مذهب در درمان اعتیاد صورت گرفته است.تحقیاتی توسط  AAدر زمینه بازتعریف اعتیاد بعنوان یک شکست در اخلاقیات (moral failing) یا نقص سرشتی انجام شده است که در چالش با مفهوم تک بعدی اعتیاد بعنوان یک بیماری مغزی قرار گرفته است. این دیدگاه موجب شده است در چند سال اخیر  انجمن های NIDA, NIAAA, NIH و بسیاری دیگر در زمینه مطالعاتی مربوط به نقش کارکرد ایمان مداری در بهبودی بیماران و مقاومت در برابر مصرف مجدد انجام دهند.
می‌دانیم که بسیاری تغییرات حادث شده در بیوشیمی وساختار مغزی معتادان صرف نظر از نوع اعتیاد آنان (مواد مخدر ، قمار ،دزدی و...) یکسان است در واقع هنوز به درستی معلوم نیست که ایمان مداری دقیقا چگونه عمل می کند ولی بسیاری از تحقیقات نشان داده اند که حداقل این برنامه در افراد مذهبی موثر است.(هرچند درمان های غیر ایمان مدار هم موثر هستند.). (33و39و34 و35 و64)
در حال حاضر تحقیقاتی وجود دارند که به وضوح نقش موثر ایمان مداری را در کنار فاکتور های روانی واجتماعی در بهبودی از اعتیاد نشان می دهد. (33و39و34 و35 و64)
بعضی از تحقیقات به وضوح از تاثیر مشخص فاکتور ایمان مداری در مقابل مذهب مداری در بهبودی  طولانی مدت (بالای 3 سال) معتادان حکایت دارد. (35) تحقیقات تا حدودی نحوه وچگونگی تاثیر گذاری ایمان مداری بر بهبودی را نشان داده اند (50)
معمولا افراد بهبود یافته در فرایند ایمان مداری دارای:
1-    سطح بالاتری از جهت گیری های مثبت به زندگی خود هستند.
2-    احساس پذیرش اجتماعی بالاتری دارند.
3-    تاب آوری بالاتری نسبت به استرس دارند.
4-    سطح اضطراب پایین تری را تجربه می کنند.
در واقع بعضی از تحقیقات هم نشان داده اند که برنامه هایی همچون AA از تقویت مبانی ایمان مداری در بهبودی خود سود می برند (27)
 

یکی از مهمترین فاکتورها در سم زدائی نقش محیط در موفقیت درمان است. در تعیین بهترین محیط در درمان اعتیاد، فاکتورهـای مهمی همچون شدت وابستگی به مواد مخدر، سیر و شدت علائم حین سم زدائی، نیـازهای بیمار و نتیجه احتمالی درمان مؤثر است. همانطور که می دانیم به طور کلی این محیط ها به دو دسته سرپائی و نگه داری تقسیم می شوند. محیط های درمانی هم در سم زدائی وهم در بازتوانی می توانند نقش تعیین کننده ای ایفاکنند.